ASCEND – Athens Superblock (SGA NZC 101121530 – Subgrant – PCP3 – Athens)
Περίληψη έργου
Το ASCEND είναι ένα πιλοτικό έργο που δοκιμάζει μια φιλόδοξη και συμμετοχική μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα σε επίπεδο γειτονιάς στην πόλη της Αθήνας, με στόχο την επιτάχυνση της πορείας προς την κλιματικά ουδέτερη πόλη, βελτιώνοντας παράλληλα τη συνολική ποιότητα ζωής στην περιοχή εφαρμογής. Εστιάζοντας σε μια πολυπολιτισμική, κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτη γειτονιά, το έργο ASCEND ενσωματώνει παρεμβάσεις στους τομείς της ενέργειας, της κινητικότητας και των πράσινων υποδομών.
Το έργο προωθεί τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μέσω εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε στέγες σχολείων, αξιοποιώντας τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό (virtual net metering) για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και τη δοκιμή δημιουργίας μιας τοπικής ενεργειακής κοινότητας.
Η περιοχή της Κυψέλης επιλέχθηκε για την πιλοτική εφαρμογή της προσέγγισης της «υπερ-γειτονιάς» (superblock). Συγκεκριμένα, αφορά την περιοχή που περικλείεται από τις οδούς Πατησίων, Λευκωσίας, Κύπρου και Κνωσού, όπως απεικονίζεται και στις ακόλουθες εικόνες.
Η Κυψέλη αποτελεί έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα αστικό ιστό, καθώς πρόκειται για μια ζωντανή, πολιτισμικά πλούσια αλλά και ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη γειτονιά της Αθήνας, με ισχυρό κοινωνικό και αρχιτεκτονικό χαρακτήρα. Αν και λειτουργεί ως πολιτιστικός κόμβος και σημείο συνάντησης διαφορετικών κοινοτήτων, αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις που σχετίζονται με την έλλειψη πρασίνου, τα μη ενεργειακά αποδοτικά κτήρια, την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τις ανεπαρκείς δημόσιες συγκοινωνίες.
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, ο Δήμος Αθηναίων προχώρησε σε δύο εμβληματικές παρεμβάσεις:
- Η πρώτη ήταν η δημιουργία μικροδάσους στον λόφο Ελικώνα, που προσφέρει πολλαπλά περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη – από τη δέσμευση άνθρακα έως τη μείωση της θερμοκρασίας και του αστικού θορύβου – ενισχύοντας τη βιοποικιλότητα και την ανθεκτικότητα της περιοχής.
- Η δεύτερη παρέμβαση αφορά στη δημιουργία μιας «υπερ-γειτονιάς» εμπνευσμένης από το μοντέλο της Βαρκελώνης, όπως προβλέπεται από το έργο ASCEND, με σκοπό τη βιώσιμη κινητικότητα, την ενίσχυση των δημόσιων χώρων και την ενεργειακή διαχείριση.
Στο πλαίσιο του έργου, θα αναπτυχθούν έξυπνα ενεργειακά συστήματα, εκτεταμένες ανακαινίσεις κτηρίων και παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της κατανάλωσης ενέργειας. Μέτρα για τις μετακινήσεις, όπως περιοχές με προτεραιότητα στους πεζούς και κίνητρα για ηλεκτρική μικροκινητικότητα, θα συμβάλλουν στη μείωση εκπομπών και συμφόρησης. Ταυτόχρονα, παρεμβάσεις για το αστικό πράσινο και τη βιοποικιλότητα, με την υποστήριξη εργαλείων ενισχυμένων με Τεχνητή Νοημοσύνη, θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.
Το πιλοτικό έργο βασίζεται σε συμμετοχική προσέγγιση, εμπλέκοντας πολίτες, νέους, γυναίκες, μετανάστες, συνεταιρισμούς και τοπικούς φορείς στη διαμόρφωση και εφαρμογή λύσεων για το κλίμα. Παράλληλα, προβλέπονται καινοτομίες σε θέματα διακυβέρνησης και χρηματοδότησης – όπως η υποστήριξη από το νεοσύστατο Δημοτικό Γραφείο Αντιμετώπισης της Ενεργειακής Φτώχειας και η διερεύνηση δημιουργίας Δημοτικού Πράσινου Ομολόγου – με στόχο την υλοποίηση δίκαιων και επεκτάσιμων λύσεων κλιματικής μετάβασης σε όλη την Αθήνα.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
Τι είναι το έργο ASCEND;
Ένα πιλοτικό έργο στην Αθήνα που προωθεί την κλιματική ουδετερότητα, εστιάζοντας στον μετασχηματισμό υπαρχουσών γειτονιών σε περιοχές φιλικές προς τον πεζό, με αξιοποίηση των ΑΠΕ και της βιώσιμης πολεοδομίας, ενδυναμώνοντας την τοπική κοινωνία για μια συμπεριληπτική μετάβαση.
Ποιος είναι ο στόχος του έργου;
Η διευκόλυνση της μετάβασης της Αθήνας σε κλιματική ουδετερότητα, ξεκινώντας από τη μεταμόρφωση των γειτονιών της μία-μία.
Τι κάνουμε;
Εφαρμόζουμε το μοντέλο της υπερ-γειτονιάς στην Κυψέλη, την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αθήνας, για να αυξήσουμε τον δημόσιο χώρο για πεζούς και ποδηλάτες, να ενισχύσουμε τις πράσινες υποδομές και να αναπτύξουμε καινοτόμες ενεργειακές λύσεις με στόχο τη μείωση εκπομπών και τη βελτίωση της καθημερινής ζωής.
Γιατί έχει σημασία;
- Για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέσω μείωσης εκπομπών και προώθησης της βιωσιμότητας.
- Για τον μετασχηματισμό των πόλεων σε βιώσιμους και προσβάσιμους χώρους.
- Για την αξιοποίηση των ΑΠΕ και την ενεργειακή μετάβαση.
- Για τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας – κάθε φωνή έχει σημασία στη διαμόρφωση της γειτονιάς.
Πρακτικές Πληροφορίες:
Διάρκεια έργου: Σεπτέμβριος 2024 – Αύγουστος 2026
Εταίροι: ΔΑΕΜ Α.Ε. και ΕΜΠ
Ο ρόλος της ΔΑΕΜ:
Η ΔΑΕΜ Α.Ε. θα σχεδιάσει και θα αναπτύξει, σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το μοντέλο της υπερ-γειτονιάς όπως περιγράφεται παραπάνω, με στόχο τη δυνατότητα εφαρμογής του και σε άλλες γειτονιές της Αθήνας, αξιοποιώντας τις ΑΠΕ και εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης.
Παράλληλα, η ΔΑΕΜ είναι υπεύθυνη για τα πακέτα εργασίας 1, 4 και 6 που αφορούν:
- Τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων
- Τη διάχυση, επικοινωνία και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου
- Την αξιολόγηση του αντικτύπου και της δυνατότητας επέκτασης και επανάληψης του έργου και σε άλλες περιοχές της πόλης.